Từ tháng 7/2025, Việt Nam triển khai nhiều chính sách mới mang lại lợi ích thiết thực cho người lao động, từ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, đến quyền lợi nghỉ phép và hỗ trợ tài chính. Những thay đổi này không chỉ cải thiện đời sống mà còn đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động. Bài viết này sẽ tổng hợp chi tiết các chính sách mới nhất, giúp bạn nắm rõ và tận dụng tối đa quyền lợi của mình.
1. Luật Bảo hiểm Xã hội 2024: Tăng quyền lợi cho người lao động
Theo Luật Bảo hiểm Xã hội 2024 (số 41/2024/QH15, có hiệu lực từ 01/7/2025), nhiều điểm mới mang lại lợi ích thiết thực cho người lao động:
Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc: Bao gồm:
Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên.
Chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương.
Một số nhóm lao động khác như người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.
Chế độ nghỉ thai sản cho lao động nam: Khi vợ sinh con, lao động nam tham gia BHXH bắt buộc được nghỉ với thời gian:
5 ngày làm việc: Sinh thường.
7 ngày làm việc: Sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh dưới 32 tuần tuổi.
10 ngày làm việc: Sinh đôi; thêm 1 ngày cho mỗi con từ sinh ba trở lên (tối đa 14 ngày).
Thời gian nghỉ được sử dụng linh hoạt trong 12 tháng đầu kể từ khi vợ sinh con, hưởng 100% mức lương bình quân tháng đóng BHXH của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ.
Điều kiện: Đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi vợ sinh con.
Trợ cấp hưu trí xã hội: Người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi nghỉ hưu (60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ) được nhận trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng, đảm bảo thu nhập cơ bản.
Trợ cấp một lần khi đóng BHXH vượt năm:
Mỗi năm đóng BHXH vượt mức tối đa (20 năm với nam, 15 năm với nữ) được nhận trợ cấp một lần bằng 0,5 tháng mức lương bình quân tháng đóng BHXH.
Người tiếp tục đóng sau khi đủ điều kiện hưởng lương hưu được nhận trợ cấp gấp đôi (1 tháng lương bình quân mỗi năm vượt).
Hưởng BHXH một lần: Người lao động có thể nhận BHXH một lần nếu thuộc các trường hợp sau:
Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.
Ra nước ngoài định cư hợp pháp.
Mắc bệnh hiểm nghèo hoặc suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Hồ sơ hưởng BHXH một lần bao gồm đơn đề nghị, sổ BHXH, và các giấy tờ bổ sung như giấy xác nhận định cư nước ngoài hoặc biên bản giám định y khoa (nếu có).
Chính sách mới BHXH áp dụng từ 1/7/2025
2. Luật Bảo hiểm Y tế 2024: 5 thay đổi lớn từ 01/7/2025
Theo Luật Bảo hiểm Y tế sửa đổi 2024 (số 51/2024/QH15, có hiệu lực từ 01/7/2025), các thay đổi lớn về BHYT mang lại quyền lợi thiết thực cho người tham gia:
Mở rộng đối tượng tham gia BHYT bắt buộc:
Người từ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp BHXH hoặc trợ cấp xã hội.
Người từ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo.
Nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản, lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở.
Hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình.
Khám chữa bệnh linh hoạt không giới hạn địa giới:
Người có thẻ BHYT được khám chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở y tế công lập hoặc tư nhân được cấp phép trên toàn quốc, không phân biệt địa giới hành chính, đặc biệt khi:
Đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại cơ sở cấp chuyên sâu hoặc cấp cơ bản.
Khám chữa bệnh không đúng nơi đăng ký ban đầu do thay đổi nơi tạm trú/lưu trú dưới 30 ngày (đã khai báo thông tin lưu trú), áp dụng cho người đi công tác, học sinh/sinh viên nghỉ hè, người lao động nghỉ phép, hoặc thăm gia đình.
Trường hợp cấp cứu: Hưởng 100% chi phí tại bất kỳ cơ sở y tế nào.
Quy định này đảm bảo quyền lợi cho người lao động lưu động, học sinh/sinh viên, hoặc người thay đổi nơi cư trú tạm thời.
Quyền lợi BHYT 5 năm liên tục:
Người tham gia BHYT liên tục từ 5 năm trở lên, có chi phí cùng chi trả trong năm lớn hơn 6 tháng mức tham chiếu (hiện tại tương đương 14,04 triệu đồng, dựa trên mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng), được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh (bao gồm cả khám trái tuyến) khi đi khám đúng tuyến.
Mức đóng BHYT hộ gia đình:
Người thứ nhất: Tối đa 6% mức tham chiếu.
Người thứ hai, ba, tư: Lần lượt 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất.
Từ người thứ năm trở đi: 40% mức đóng của người thứ nhất.
Mức tham chiếu hiện tại là 2,34 triệu đồng/tháng (theo Nghị quyết 159/2024/QH15), có thể điều chỉnh nếu chính sách tiền lương thay đổi.
Chuyển sang định danh điện tử:
Từ 01/6/2025, thẻ BHYT giấy được thay bằng định danh điện tử trên ứng dụng VssID, giúp quản lý thông tin dễ dàng, giảm thủ tục hành chính, và tra cứu quyền lợi nhanh chóng.
Chính sách mới: Khám chữa bệnh trái tuyến hưởng 100% BHYT
3. Hỗ trợ người lao động trong phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn
Theo Nghị định 105/2025/NĐ-CP (ban hành ngày 15/5/2025, có hiệu lực từ 01/7/2025), người tham gia hoạt động phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) nếu bị tai nạn hoặc thương tích được hưởng các quyền lợi sau:
Chế độ hỗ trợ tai nạn:
Người tham gia PCCC hoặc CNCH (bao gồm lực lượng chuyên nghiệp, dân phòng, hoặc tình nguyện) bị tai nạn hoặc thương tích được nhận trợ cấp một lần hoặc hàng tháng dựa trên mức suy giảm khả năng lao động, do Hội đồng giám định y khoa đánh giá:
Suy giảm từ 5% trở lên: Nhận trợ cấp một lần, mức tối thiểu 12 lần mức lương cơ sở (hiện tại là 2,34 triệu đồng/tháng, tương đương 28,08 triệu đồng).
Suy giảm từ 31% trở lên: Nhận trợ cấp hàng tháng, mức tối thiểu 30% mức lương cơ sở (tương đương 702.000 đồng/tháng).
Tử vong: Thân nhân được hưởng trợ cấp một lần tối thiểu 36 lần mức lương cơ sở (tương đương 84,24 triệu đồng).
Điều kiện: Không phân biệt người tham gia là lực lượng chuyên nghiệp hay tình nguyện, miễn là tai nạn xảy ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ PCCC hoặc CNCH.
Bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc:
Danh mục 44 loại cơ sở (theo Phụ lục VII) phải mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc, bao gồm:
Nhà chung cư, nhà ở tập thể từ 5 tầng trở lên hoặc tổng diện tích sàn từ 1.000 m².
Cơ sở kinh doanh hàng hóa dễ cháy có tổng diện tích sàn từ 200 m².
Trụ sở cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức chính trị, xã hội có nhà từ 3 tầng trở lên hoặc tổng diện tích sàn từ 500 m².
Trường học, cơ sở giáo dục từ tiểu học đến đại học; cơ sở trợ giúp xã hội từ 3 tầng trở lên hoặc diện tích sàn từ 300 m².
Doanh nghiệp bảo hiểm trích 2% tổng phí thu để hỗ trợ hoạt động PCCC và CNCH, bao gồm:
Tối đa 65%: Mua sắm phương tiện PCCC và CNCH.
Tối đa 15%: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCCC.
Tối đa 15%: Tập huấn, kiểm tra, giám sát.
Tối đa 5%: Khen thưởng tổ chức, cá nhân có thành tích.
Miễn trừ: Cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an phục vụ mục đích quân sự, an ninh.
Hỗ trợ lực lượng tình nguyện:
Người tham gia PCCC và CNCH tình nguyện được hưởng chế độ đãi ngộ, bao gồm trợ cấp công tác, hỗ trợ chi phí đào tạo, và bảo hiểm tai nạn khi tham gia huấn luyện hoặc thực hiện nhiệm vụ.
Hồ sơ PCCC và CNCH:
Các cơ sở thuộc diện quản lý phải lập hồ sơ PCCC, bao gồm:
Phiếu thông tin cơ sở (Mẫu PC01).
Nội quy PCCC và CNCH.
Quyết định thành lập đội PCCC hoặc văn bản phân công nhiệm vụ.
Phương án chữa cháy (Mẫu PC06), sổ theo dõi phương tiện, biên bản tự kiểm tra (Mẫu PC02), báo cáo kết quả thực hiện (Mẫu PC04).
Giấy chứng nhận bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc (nếu thuộc danh mục).
Lộ trình trang bị thiết bị truyền tin báo cháy và kết nối với Cơ sở dữ liệu PCCC phải hoàn thành trước 01/7/2027.
Từ khóa liên quan: trợ cấp tai nạn PCCC, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc, Nghị định 105/2025, PCCC và CN
4. Các chính sách mới khác ảnh hưởng đến người lao động
Ngoài các thay đổi về BHXH, BHYT, và PCCC, từ 01/7/2025, một số chính sách mới trong các lĩnh vực khác cũng mang lại quyền lợi thiết thực cho người lao động:
Thuế giá trị gia tăng (VAT) giảm 2%:
Theo Nghị quyết của Quốc hội (17/6/2025), thuế VAT giảm từ 10% xuống 8% cho hầu hết hàng hóa và dịch vụ (trừ viễn thông, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, và hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt). Chính sách áp dụng từ 01/7/2025 đến 31/12/2026.
Lợi ích: Giảm chi phí mua sắm, sinh hoạt, giúp người lao động tiết kiệm ngân sách gia đình.
Tăng lương tối thiểu vùng:
Theo Nghị định 81/2024/NĐ-CP, từ 01/7/2025, lương tối thiểu vùng tăng 6% so với năm 2024, dao động từ 3,450,000 VND đến 5,080,000 VND/tháng, tùy theo 4 vùng kinh tế:
Vùng I: 5,080,000 VND/tháng.
Vùng II: 4,510,000 VND/tháng.
Vùng III: 3,950,000 VND/tháng.
Vùng IV: 3,450,000 VND/tháng.
Lợi ích: Tăng thu nhập cơ bản cho người lao động ở khu vực tư nhân, đồng thời làm cơ sở tính đóng BHXH, BHYT.
Quy định mới về hợp đồng lao động và thời giờ làm việc:
Theo Nghị định 25/2025/NĐ-CP, người lao động có quyền thành lập tổ chức đại diện độc lập ngoài công đoàn nhà nước, tăng quyền tự chủ trong bảo vệ quyền lợi.
Giới hạn làm thêm giờ tối đa 300 giờ/năm (tăng từ 200 giờ) đối với một số ngành đặc thù, nhưng không áp dụng cho lao động nữ mang thai từ 7 tháng trở lên, người khuyết tật, hoặc người nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Lợi ích: Tăng cơ hội kiếm thêm thu nhập qua làm thêm giờ, đồng thời bảo vệ nhóm lao động đặc thù.
Hỗ trợ vay vốn không cần tài sản bảo đảm:
Theo Nghị định 156/2025/NĐ-CP, người lao động, hộ gia đình, hoặc hợp tác xã được vay tối đa 5 tỷ đồng không cần tài sản bảo đảm để khởi nghiệp, phát triển kinh doanh, hoặc cải thiện đời sống.
Lợi ích: Tạo điều kiện tài chính cho người lao động khởi nghiệp hoặc cải thiện kinh tế.
Thu hút nhân lực chất lượng cao:
Theo Luật Cán bộ, Công chức (sửa đổi), từ 01/7/2025, chuyên gia, nhà khoa học, luật sư, doanh nhân tiêu biểu, và sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được hưởng chính sách ưu đãi khi làm việc tại cơ quan Đảng, Nhà nước, hoặc Mặt trận Tổ quốc.
Lợi ích: Tạo cơ hội nghề nghiệp ổn định, lương thưởng hấp dẫn, và môi trường làm việc chuyên nghiệp.
Báo cáo lao động định kỳ:
Theo Nghị định 145/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn, từ 01/7/2025, doanh nghiệp phải nộp báo cáo thay đổi lao động hàng tháng (ngày 3 hàng tháng), báo cáo bán niên (trước 5/6 và 5/12), và báo cáo bảo hiểm thất nghiệp hàng năm (trước 15/1) cho Trung tâm Dịch vụ Việc làm và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.
Lợi ích: Đảm bảo minh bạch trong quản lý lao động, giúp người lao động được bảo vệ quyền lợi tốt hơn.
Các chính sách mới có hiệu lực từ tháng 7/2025 mang lại nhiều lợi ích thiết thực, từ bảo hiểm, nghỉ phép, đến hỗ trợ tài chính và cơ hội nghề nghiệp. Người lao động cần chủ động tìm hiểu và áp dụng để tận dụng tối đa quyền lợi. Hãy chia sẻ bài viết này để đồng nghiệp và bạn bè của bạn cũng nắm bắt được những thay đổi quan trọng này!
Nguồn tham khảo: Các thông tin được tổng hợp từ baochinhphu.vn, thuvienphapluat.vn, luatvietnam.vn, và các nguồn chính thức khác.
